آرشیو

تاریخچه آسانسور در جهان :

عمر بالابرها در جهان به بیش از چند هزار سال می رسد و اولین چرخ چاه خود نمونه ای از اولین بالابرها بوده است. البته گفته شده که مصریان باستان نیز به‌ وسیله بالابر در اهرام حرکت می‌کردند .

طبق شواهد تاریخی ، آسانسور از ابتدائی ترین ماشینهای ساخت بشر است تاریخچه پیدایش آسانسور به ۲۵۳سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد. ارشمیدس وسیله‌ای شبیه به آسانسور اختراع کرد که قابلیت حمل یک نفر را برای ارتفاعات نه‌چندان بلند داشت. این آسانسور دستی نمونه‌ای از تلاشهای اولیه بشر برای ساختن یک بالابر بود و پس از آن آسانسور حرکت تکاملی خود را به صورت مداوم پیموده است.

اما پایه گذار علمی و طراح آسانسور امروزی دانشمند و ریاضی دان بزرگ اتوود است که توانست توسط یک قرقره بزرگ و یک طناب آسانسور بسازد و سپس با ساختن ماشین اتوود که عبارت بود از دو  وزنه که با یک نخ به یکدیگر مربوط می شدند و روی قرقره ها بالا و پایین می رفتند طرح ابتدایی یک آسانسور را ارائه داد . اتوود یک‌کار هم برای ایمن سازی این آسانسور اولیه انجام داده بود. اگر هنگام بالا و پایین رفتن، طناب پاره می‌شد، قسمت انتهایی طناب روی قرقره قفل می‌ماند و این کار باعث می‌شد تا آسانسور ‌به‌رغم سقوط آزادی که از ارتفاع به سمت پایین داشت، به زمین برخورد نکند و سوارشونده آسانسور جان سالم به در ببرد.

همچنین لازم به ذکر است که شروع استفاده از آسانسورهای باری و مسافری، به قرون وسطی، در صومعه ها و استحکامات نظامی بازمی گردد.

اما در سال ۱۸۰۰ تولید فولاد ، انقلابی در ساخت ساختمانهای بلند ایجاد کرد. اسکلت بندی بناها به کمک فلزات شروع شد و معماران و مهندسان آسمانخراشهایی به طول صدها پا ساختند که اگر اختراعی بنام آسانسور نبود، این برجها قابل استفاده نبودند.

در سال۱۸۵۰ نخستین آسانسور هیدرولیکی توسط تامپسون برای یک ساختمان ۴ طبقه ساخته شد. همچنین اولین آسانسور به شکل امروزی که دارای ترمز ایمنی بود، در سال ۱۸۵۴توسط اوتیس در آمریکا ساخته و آزمایش شد و بعد از آن ورنر فون زیمنس اولین آسانسور الکتریکی را ابداع نمود تا بشراینگونه در مسیر طراحی آسانسورهای استاندارد امروزی گام بردارد. اگر ارشمیدس را خالق بالابری ساده و اتوود را خالق آسانسور اولیه فرض کنیم، باید از آقای اوتیس هم به‌عنوان مبتکر ساخت آسانسورهای نوین نام ببریم؛ فردی که هم‌اکنون بزرگ‌ترین کارخانه ساخت آسانسور در دنیا به‌نام وی مشغول به فعالیت است.

براساس آخرین آمارهای ارایه شده در سال ۲۰۰۸، ایتالیایی‌ها بیشترین آسانسورسواران نام گرفته‌اند. با اینکه این کشور جمعیت بالایی ندارد، اما آنها با نصب ۸۵۰هزار دستگاه آسانسور رتبه نخست را در دنیا به‌خود اختصاص داده‌اند. پس از این کشور، آمریکا با داشتن ۷۰۰هزار دستگاه آسانسور و چین با ۶۱۰هزار رتبه‌های دوم و سوم را در اختیار داشتند.

تاریخچه آسانسور در ایران :

شواهد تاریخی ایران اثبات می نماید که آسانسور در مجموعه های منحصر به فرد ((تخت جمشید))،((معبد آناهیتا)) و((کاخ آپادانا)) پیش از زمان ارشمیدس نیز مورد استفاده قرارگرفته است اما درحقیقت باید تاریخچه صنعت آسانسور در ایران را به دو دوره قبل و بعد ار انقلاب  اسلامی تقسیم کرد .

صنعت آسانسور در ایران قبل از انقلاب :

صنعت آسانسور در کشور ما قدمتی ۸۰ ساله دارد و آنچه مسلم و قابل بررسی است اولین آسانسور ها در ساختمانهایی که در زمان پهلوی اول ساخته شده است نصب شده و در ساختمانهای اطراف میدان امام خمینی (میدان سپه سابق) مانند باشگاه افسران ستاد ارتش و کتابخانه ملی ، آثار آن وجود دارد و بسیاری از آنها توسط کارشناسان خارجی و به کمک نسل اول متخصصین صنعت آسانسور ایران نصب و راه اندازی شده است.همچنین اولین آسانسور الکتریکی ایران برای اولین ساختمان بلند در خیابان جمهوری (مخبرالدوله) در سال ۱۳۲۹ شمسی (۱۹۵۰ میلادی) طراحی و ساخته شده است.

اما آسانسور‌های امروزی از حدود ۵۰‌ سال پیش وارد کشور شده است زیرا نسل اول ساختمانهای بیش از سه طبقه در ایران و آپارتمان سازی بصورت امروزی از سال ۱۳۳۵ شروع شده است. بنابراین دوران رشد صنعت آسانسور ایران را از سال ۱۳۳۵ به بعد باید نامگذاری کرد.

درابتدا آسانسورها کامل و بسته بندی شده از خارج کشور به ایران وارد می شده است. اولین نمایندگی فروش آسانسور در کشور مربوط به یک شرکت سوئیسی می باشد که توسط یک شرکت ایرانی وارد شد و بعد از آن نیز شرکت های خارجی دیگر در این زمینه فعالیت داشتند لیکن بتدریج شرکتهای ایرانی فروش و نصب آسانسور در ایران بوجود می آیند و در سال ۱۳۴۵ اولین کارگاه تولید درب و کابین با کپی برداری از روی درب و کابینهای شرکتهای اروپایی  تاسیس میشود .همچنین در این سال ، ایجاد شهرک های مسکونی در اطراف شهرهای بزرگ  و آپارتمان سازی در طرح های وزارت مسکن و شهرسازی برنامه ریزی شده و طرح ساخت اولین کارخانه آسانسور سازی در ایران مطرح میشود و سرانجام در سال ۱۳۵۳ اولین کارخانه آسانسورسازی ایران در زمینی به مساحت چهل هزار متر مربع واقع در شهر صنعتی البرز قزوین با نام ایران شیندلر با ظرفیت اولیه تولید چهارصد دستگاه آسانسور تحت لیسانس شیندلر سوئیس به بهره برداری می رسد و ازسال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ توسط شرکت ایران شیندلر دوره های کامل آموزش تئوری و عملی نصب آسانسور جهت پرورش نیروی متخصص در نصب آسانسورها برگزارشده و در هر دوره حدود ۲۰ نفر تکنسین موفق به کسب مدرک مهارت نصب می شوند  و امروزه دانش آموختگان آن دوره ها زبده ترین و کارآمدترین افراد در صنعت آسانسور در ایران می باشند . بنابراین اغراق نمی باشد اگر از شرکت آسانسورسازی ایران شیندلر به عنوان مادر صنعت نوین آسانسور در ایران یاد کرد. بعد از آن نیز کارخانجات دیگری توسط شرکت های خارجی در ایران فعالیت نمودند که از آن جمله می توان به کارخانه آسانسور و پله برقی ایران که در سال ۱۳۵۴ تحت لیسانس هاوس هان آلمان در ابهر شروع به تولید کرد و همچنین کارخانه ایران امباربا تحت لیسانس امباربا اسپانیا در شهر صنعتی رشت که در سال ۱۳۵۵ تولید خود را آغاز کرد اشاره کرد .

در کنار شرکت های تولیدی فوق و تا قبل از سال ۱۳۵۷ چهار یا پنج کارگاه تولید درب و کابین به همراه سی شرکت  نصب و فروش آسانسور هم ایجاد می شود که بعضی از این شرکت ها نمایندگی فروش شرکت های خارجی فوق را در تهران و شهرستان ها دریافت کرده و کارگاه های مذکور نیز شرکت های فروش و نصب آسانسور را یاری می دهند. بدین ترتیب تا قبل از بثمر رسیدن انقلاب وضعیت صنعت آسانسور ایران بشرح فوق بوده است.

صنعت آسانسور در ایران بعد از انقلاب :

درحقیقت میتوان این دوره را به دو دوره قبل و بعد از جنگ تحمیلی تقسیم کرد .

دوران قبل از جنگ :

باخروج کارشناسان خارجی از ایران و عدم واردات آسانسور، برخی از شرکتهای خارجی موجود در ایران تعطیل شده و یا بدلیل خروج سرمایه گذار خصوصی از ایران ،این شرکتها توسط وزارت مسکن و شهرسازی و بانک صنعت و معدن اداره می شوند .

دوران بعد از جنگ :

با شروع جنگ و با تعطیل شدن آپارتمان سازی ، صنعت آسانسور ایران رو به رکود میرود . در این دوران بدلیل تحریم اقتصادی و براساس ضرورت و نیاز، دست‌اندرکاران شروع به فعالیت‌های تولیدی در زمینه ساخت قطعات یدکی آسانسور کردند و بسیاری از قطعات آسانسور که تا قبل از آن از خارج وارد میشد ، درداخل ایران ساخته شده و درواقع آسانسور به صورت تلفیقی در کشور تولید و نصب می شد . پس از جنگ ، صنعت ساختمان در ایران شروع به رشد کرده و صنعت آسانسور نیز به حرکت درمی آید .

درحال حاضر ۶ شرکت تولید کننده آسانسورو بیشتر از یکهزار شرکت نصب و سرویس آسانسور در سراسر ایران مشغول به کارند که کارشان فروش ، مونتاژو خدمات پس از فروش میباشد . همچنین تعداد یکصدو بیست کارگاه کوچک و بزرگ در سراسر ایران به ساخت درب و کابین و قطعات آسانسور مشغولند . همچنین در دهه ‌۷۰ مجوز واردات صادر شد و به‌دنبال آن، واحدهای فروش  و نمایندگی های آسانسورهای وارداتی از جمله اوتیس ، تیسن ،  گلداستار ، فوجی ، ام پی و…….. در ایران تاسیس شدندکه مجموعه شرکتها،کارگاه ها و نمایندگی های فوق به همراه چند واحد خدمات مهندسی صنعت آسانسور ایران را تشکیل میدهند .

سوالی که ذهن بیشتر افراد،صاحبان مشاغل ساختمانی و…رابه خود مشغول کرده است.
“تفاوت اسانسورهای هیدرولیک و کششی در چیست؟”

آسانسور هیدرولیک
آسانسور های هیدرولیک وبالابرهای هیدرولیک در ظرفیت های مختلف با طول مسیر حرکت کم به کار گرفته می شوند و معمولاً در ظرفیت های بالا نسبت به انواع کششی مقرون به صرفه تر می باشند ، حرکت نرم و روان و قابلیت تنظیم سرعت ، دقت توقف در تراز طبقه ، شروع و خاتمه حرکت بدون شوک از مزایای این نوع آسانسورها و بالابر های هیدرولیک می باشد . عدم نیاز به پیش بینی موتورخانه در بالای چاه و امکان قرار دادن آن در فضای دورتری از چاه نیز از مزیتهای این نوع آسانسورها وبالابر های نفری و صنعتی می‌باشد.
سیستم محرکه آسانسورهای هیدرولیک صنعتی و نفری می تواند از نوع مستقیم یا غیرمستقیم باشد . در نوع مستقیم جک مستقیماً به یوک کابین آسانسور و بالابر هیدرولیکی متصل می گردد و در نوع غیرمستقیم از طریق حرکت سیم بکسل متصل به یوک کابین موجب جابجایی آن می شود در صورتیکه سیستم از نوع مستقیم باشد جک باید دارای شیر اطمینان مخصوص باشد در صورتیکه از نوع غیرمستقیم باشد کابین باید مجهز به سیستم ترمز اضطراری (پاراشوت) و کاورنر باشد.

در صورتیکه بیش از یک جک برای جابجایی کابین آسانسور و بالابر هیدرولیک بکار رود باید بنحوی به همدیگر مرتبط شوند که فشار روغن آنها همواره یکسان باشد.

در صورتیکه آسانسور هیدرولیک و بالابرهای هیدرولیکی از نوعی باشد که نیاز به حفر چاه جهت استقرار جک باشد باید پیش بینی لازم جهت حفر این چاه به عمل آید.

چاه جک (در صورت وجود) باید نسبت به نفوذ آب مقاوم شده و با دقت شاقولی ۲۵ میلی متر در ارتفاع ۳ متر اجرا گردد.

ابعاد و نحوه اجرای چاه جک و یا سازه های مختلف اطراف چاه آسانسور و بالابرهای هیدرولیک(متناسب با نوع جک و سیستم حرکت کابین) باید از شرکتهای معتبر آسانسور اخذ شود.

برای آسانسورهای هیدرولیک کم ارتفاع با ظرفیت بالا (خودروبر،باربر،غذابر،نفربر،صنعتی،مغازه ای و) و آسانسورهای پانوراما (شیشه ای) در ساختمان‌های تا ۵ طبقه (در برخی موارد تا ۷ طبقه مشروط به ترافیک بسیار کم) سیستم هیدرولیک بهترین انتخاب است.

امکان جابجایی بارهای بسیار سنگین به همراه برخی مزیت‌های که در ذیل به آنها اشاره شده است، در بسیاری موارد استفاده از آسانسورهای هیدرولیک را توجیه پذیر و حتی ضروری می‌کند، هرچند که سرعت و ارتفاع در آسانسورهای هیدرولیک محدود است. (بطور معمول تا ۷۵/۰ متر بر ثانیه و ارتفاع ۵ طبقه با طول مسیر حرکت ۵/۱۲ متر)

مزایای آسانسورهای هیدرولیک و بالابر های ثابت هیدرولیکی:

برخورداری از ضریب ایمنی بالا به دلیل عدم وجود احتمال سقوط آسانسور و بالابر(سیستم جک مستقیم)
در آسانسورهای هیدرولیک علاوه بر اینکه موتورخانه در بالای چاه قرار نمی‌گیرد، چاه آسانسور نیز می‌تواند بدون سقف باشد که در طراحی معماری قابل توجه است.
آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک حدوداً ۱۲ درصد کمتر از آسانسورها و بالابرهای کششی فضا اشغال می‌کنند.

در حال حاضر بسیاری از معماران در طراحی ساختمان‌های کمتر از ۵ طبقه و بسیار لوکس مانند هتل ها، مراکز تجاری، ساختمان‌های مسکونی دوبلکس، تریپلکس و از آسانسورهای هیدرولیک پانوراما (شیشه ای) استفاده می‌نمایند که انتظار دارند علاوه بر نقش کاربردی آسانسور در ساختمان، از نظر زیبایی نیز در معماری کلی نقشی ایفا نماید. با توجه به اینکه آسانسورهای هیدرولیک فاقد وزنه تعادل می‌باشند (وزنه تعادل در آسانسورهای کششی یک وجه چاه را به خود اختصاص می‌دهد)، علاوه بر در ورودی که می‌تواند شیشه ای باشد کابین، در سه وجه دیگر نیز قابلیت اجرای شیشه را داراست.

آسانسور کششی

آسانسوری است که حرکت آن بر اثر اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه کشش، در هنگام چرخش آن، توسط سیستم محرکه (موتور آسانسور) صورت می گیرد. بخاطر مزایای زیاد این سیستم و از همه مهمتر مقرون به صرفه بودن این سیستم ، آسانسور کششی یکی از متداول ترین سیستم های اجرایی آسانسور در دنیا می باشد. نحوه کارکرد اینگونه آسانسور ها بر اساس نیروی الکتروموتور و گیربکس می باشد که از طریق فلکه گیربکس ، توان مربوطه در امتداد قائم به کابین آسانسور اعمال شده و حرکت کابین را به بالا یا پایین فراهم می نماید. تصویر این نوع سیستم آسانسور را در پایین می توانید مشاهده نمایید. همچنین در این سیستم کابین آسانسور به وسیله چندین رشته طناب های فولادی (سیم بکسل) به وزنه تعادل متصل بوده و سیستم تعلیق آسانسور را به صورتیکه در تصویر زیر مشاهده می کنید فراهم می نمایید.
همان طور که در شکل نیز مشخص است با چرخش فلکه گیربکس – کابین آسانسور و وزنه تعدل هر کدام در جهت مخالف هم بالا و پایین میروند که این سیستم تعلیق آسانسور کششی می باشد.بدلیل حساسیت سیستم آسانسور های کششی ، می بایست هر یکماه یک بار توسط کارشناس فنی (سرویسکار) مورد بازرسی دقیق قرار گیرد.
سیستم آسانسور کششی در سرعتهای مختلف از ۵/۰ متر بر ثانیه تا سرعتهای بالا تر (عمدتا یک متر بر ثانیه) ساخته می شود. از نظر کنترل سرعت می توانیم سیستم آسانسور کششی را به انواع تک سرعته (AC1) – دو سرعته (AC2) و کنترل سرعت هوشمند (VVVF) تقسیم نماییم.