در این مطلب سعی کرده ایم تا براساس نیاز کارفرمایان گرامی به توضیح و مشاوره در مورد مسائل ساختمانی مطالبی را گرد آوریم تا هم کمکی به سطح دانش این عزیزان باشد و هم از تنش های ناخواسته ای که به علت مشخص نبودن شرح وظایف طرفین، امکان وقوع دارد جلوگیری نماییم. (تصاویری که مربوط به هر بخش می شود را به صورت تصویر با ذکر شماره در ادامه قرار داده ایم.)

۱- مهم ترین مسئله در ابتدای کار، بحث طراحی چاله آسانسور در نقشه ساختمان با توجه به نیاز کارفرمایان محترم از کاربری و ترافیک ساختمان می باشد. لازم است با توجه به نوع و ابعاد درب ورودی مورد نیاز، بدانیم چه عرضی برای چاله آسانسور ما مورد نیاز است. یا برای ظرفیت آسانسور ما چه مقدار عمق چاه لازم است و یا اگر نوع آسانسور خاصی را مانند آسانسورهای “روم لس” می خواهیم، چه ابعادی مناسب طراحی این نوع از آسانسورهاست. (در تصویر می توانید جدول شماره یک و دو را در این رابطه ملاحظه کنید.)

۲- پلیت گذاری در بتن با پلیت ۱۰ * ۱۵ با ضخامت ۱۰ mm بر روی بتن در کنار چهار گوشه جانبی چاله آسانسور باید باشد و قرار دادن پلیت در داخل چاله در دیواره های سقف صحیح نمی باشد.

قبل از انجام آهنکشی باید روی پلیت ها که با سیمان پر شده پاک گردد. قسمتهای ناشاقول بتن کنده شود و چاله آسانسور تمیز گردد. پس از پایان اجرای سقف های ساختمان و قبل از دیوار چینی دور چاه باید عملیات آهنکشی و ریل گذاری انجام شود. کشیدن دیوار چاه قبل از آهنکشی و ریل گذاری مشکلات زیر را به دنبال دارد:
۱-۲- سخت شدن عملیات آهنکشی
۲-۲- پایین آمدن دقت آهنکشی و ریل گذاری
۳-۲- بالا رفتن هزینه ها، شکستن سفال و خراب کردن سیمانکاری و در صورت نیاز، احتیاج به ایجاد داربست
۴-۲- بالا رفتن احتمال سقوط پرسنل
۵-۲- طولانی تر شدن کار
۳- پس از اجرای آهنکشی و ریل گذاری، کارفرمایان محترم باید کلیه قسمتهای آهنکشی را با ضد زنگ مات پوشش دهند.
۴- پس از خشک شدن ضد زنگ کارفرمایان باید ریل ها با نوار پلاستیکی پوشش دهند تا از کثیف شدن و زنگ زدن آنها جلوگیری شود.
۵- کابل سه فاز آسانسور از نوع ۴ * ۶ و ۴ عدد سیم نمره ۶ می باشد که طبق آیین نامه جدید، عبور آن از داخل چاه قابل قبول نمی باشد و کارفرمایان محترم باید بوسیله برقکار ساختمان از مسیری غیر از چاه آسانسور لوله گذاری کرده و سیم مورد نظر را از آن عبور داده و تا موتورخانه آسانسور در بالا برسانند و در موتور حداقل با ۲.۵ متر اضافه تر رها کنند.
۶- پس از دور چینی دیوار چاله آسانسور پوشش دیواره باید بوسیله فقط سیمان و بعد سیمان سفید صورت گیرد، به طوری که تمام دیواره ها به صورت یکدست و بدون حفره و پستی و بلندی پوشش داده شود.
۷- در هنگام عملیات سیمانکاری نباید پیچ و مهره مربوط به پشت بندهای ریل و براکت ها در داخل سیمانکاری فرو روند. اگر سیمان و یا اضافات به دور پیچ ها یا بر روی براکت ها ریخت باید آن را به سرعت پاک کرده تا از سفت شدن آن و سخت شدن پاک سازی جلوگیری گردد.

۸- برای اجرای درب آسانسور احتیاج به داشتن خط کف طبقات می باشد. خط کف پاگرد طبقات بعد از اجرای راه پله و قبل از فرش کردن پاگرد طبقات توسط سنگ کار ساختمان به گروه نصاب درب آسانسور داده می شود. برای پیش نیامدن ایراد و اختلاف سطح درب نسبت به طبقات، سنگ کار باید خط کف را بر روی آهنکشی علامت بزند تا عملیات نصب با دقت کامل انجام گردد.
۹- پس از نصب درب طبقات، کارفرمایان محترم باید دو درب آسانسور را سنگ کنند و پشت درب آسانسور را به گونه ای که سیمانکاری از کنار درب آسانسور نسبت به داخل چاه بیرون نزند و سیمانکاری یک دست باشد.
۱۰- در اجرای سیمانکاری پشت درب آسانسورها باید توجه داشت که دیواره مابین درب بالا و درب پایین به صورت یک دست و هم سطح با درب بالا و پایین باشد. برای اطمینان از هم سطحی، یک شمشه آلومینیومی و قرار دادن با زیر درب بالایی و بالای درب پایینی هم سطحی را چک کرد.
۱۱- پس از قرار دادن درب ها، موتور آسانسور بوسیله تیم نصاب از چاه آسانسور بالا کشیده شده و سقف چاله آماده بتون ریزی می گردد.

۱۲- برای ریختن سقف آسانسور، نقشه اجرایی آن باید از شرکت نصاب دریافت گردد. در اجرای سقف باید به نکات زیر توجه شود:
۱-۱۲- اجرای سقف باید بعد از بالا کشیدن موتور انجام گردد.
۲-۱۲- برای اجرای سقف میلگرد نمره ۱۸ لازم می باشد.
۳-۱۲- برای بتون ریزی حداقل باید ۵ کیسه سیمان در بتون ریخته شود.
۴-۱۲- دو عدد لوله پلیکا با قطر ۲۰ سانتی متر و ۲ عدد لوله پلیکا قطر ۱۰ سانتی متر لازم می باشد.
۵-۱۲- بهترین راه بستن کف سقف آسانسور و آماده کردن برای بستن میلگرد و ریختن بتن، استفاده از سپری و موزائیک و جوش دادن سپری به بالا و پایین ناودانی سقف آسانسور و فرش کردن این سپری ها با موزائیک می باشد.
۶-۱۲- پس از بستن کف میلگردهای ۱۸ باید با فاصله ۲۰ سانتی متر نسبت به هم توسط سیم آرماتور بندی کلاف گردد.
۷-۱۲- یک مش در پایین و با فاصله یک مش کلاف در بالا و جمعا دو ردیف مش میلگرد باید کلاف گردد.
۸-۱۲- بعد از کلاف کردن میلگردها باید لوله های پلیکا در نقاط مشخص شده برای لوله پلیکا ۲۰ در آکس ریل های کابین و وزنه، و برای لوله پلیکا ۱۰ که در پشت ریل ها همانند نقشه اجرایی که آورده خواهد شد، قرار گیرند.
۹-۱۲- ارتفاع لوله پلیکا باید طوری بریده شود که لوله پلیکا حداقل ۵ سانتی متر از بتن بیرون باشد.
۱۰-۱۲- در فاصله بین دو لوله پلیکا ۱۰ یک عدد پلیت ۱۵ * ۱۰ که دارای شاخ میلگرد جوش شده است، باید قرار گیرد.
۱۱-۱۲- بعد از اجرای میلگرد و قرار لوله ها بتن ریزی انجام می گیرد. بهترین حالت برای بتن ریزی، زدن ویبره در بتن برای پوشش کلیه حباب ها و فضای خالی آسانسور می باشد.
۱۲-۱۲- سطح بتن برای ماله کشیدن باید هم سطح تیرآهن سقف باشد و نباید بتن به روی تیرآهن سقف بیاید.
۱۳-۱۲- نقشه سقف طبقات به شرح زیر می باشد:

۱۳- برای انجام مکانیک و قرار دادن کابین داخل چاله آسانسور باید امکان جابجایی کابین آسانسور را داشته باشیم، و درب آسانسور آخرین توقف تا اتمام گذاشتن کابین نباید کار گذاشته شود.

۱۴- قبل از آوردن کابین به داخل چاه و انجام عملیات مکانیک باید نکات زیر در نظر گرفته شود:
۱-۱۴- چاله آسانسور باید تمیز و یکدست گردد.
۲-۱۴- چاه آسانسور باید از وجود گرد و غبار و اضافات سیمانکاری پاک گردد.
۳-۱۴- پلاستیک دور ریل ها کنده شود.
۴-۱۴- ریل فقط با گازوئیل شستشو گردد تا خاک و کثیفی روی ریل نماند.
۵-۱۴- در صورت اجرای سقف چاله آسانسور با تخته، باید تخته ها کنده شود.

۱۵- پس از اجرای مکانیک باید دور درب آخری که بعد از داخل رفتن کابین نصب شده سنگ شود و دیوار پشت آن نیز سیمان کاری تمیز و یکدست انجام گیرد.
۱۶- برای راه اندازی آسانسور احتیاج به برق ۳ فاز می باشد و پس از تهیه کنتور ۳ فاز، عملیات راه اندازی آغاز می گردد.
۱۷- کلید احضار طبقات آسانسور در فاصله ۱۱۰ سانتی متری کف طبقات تا زیر کلید نصب می گردد در صورت علاقمندی کارفرما به قرار دادن کلید احضار در داخل سنگ، باید قوطی کلید از شرکت نصاب در زمان سنگ کاری تهیه گردیده و به صورت شاقول در سنگ و با ارتفاع ۱۱۰ سانتی متر تا زیر قوطی نصب گردد.
۱۸- پس از راه اندازی، کارفرمایان محترم باید چاه ارت در ساختمان ایجاد کنند و سیم مسی آن را در چاله آسانسور رها کنند. وسایل لازم و نحوه اجرا برای چاه ارت به شرح زیر می باشد:
سیم مسی به متراژ لازم – صفحه مسی بابت سیم – دو گونی زغال و خاک – لوله پلیکا ۲ اینچ برای آب دادن چاله به ارتفاع چاله – یک کفشور چاهی به ارتفاع ۶ متر میله کنده می شود و سپس ۱ گونی خاک زغال در کف چاله ریخته می شود. بعد از آن صفحه مسی که سیم مسی توسط بسط به آن وصل شده روی زغال و خاک گذاشته می شود. لوله پلیکا که مخصوص آب دادن صفحه می باشد بر روی صفحه گذاشته و در راستای عمود تا بالای چاه قرار می گیرد. بعد از انجام این مراحل، کیسه دوم زغال را بر روی صفحه ریخته و شروع به خاک ریزی و پر کردن چاله با خاک و آب می شود.
در هنگام پر کردن چاله باید چاله آب داده شود. بعد از پر کردن چاه و در هنگام فرش کردن روی آن با سنگ و موزائیک بر روی لوله پلیکا بالا آمده یک کفشور نصب می کنیم که بعدها بتوانند به آن آب دهند.
یادمان باشد که یک چاه ارت زمانی نویز و برق اضافه را به چاه منتقل می کند که خیس یا حداقل نمناک باشد.

۱۹- درب کار گذاشته شده برای ورودی موتورخانه حداقل باید ۱ متر عرض و ۲ متر ارتفاع داشته باشد. این درب باید به سمت بیرون موتورخانه باز شود. روی درب باید یک قفل شب بند حیاتی کار گذاشته شود به طوری که از بیرون فضای موتورخانه با کلید و از داخل با کلون قفل، درب با دست باز شود. بهتر است بر روی درب برای ورود و خروج هوا بخشی از آن با ورق پانچ و یا به صورت کرکره ای ساخته شود.
۲۰- برای ورود و خروج هوا به موتورخانه آسانسور باید یک پنجره در بالای سکوی موتور به ابعاد ۵۰ * ۵۰ با ورق پانچ ایجاد گردد.
۲۱- برای روشنایی موتورخانه آسانسور یک عدد لامپ پر نور حبابی و یک عدد پریز در داخل موتورخانه ایجاد گردد و کلید لامپ باید خارج از فضای موتور و نزدیک درب موتورخانه باشد.
۲۲- بین فاصله درب ورودی پشت بام و درب موتورخانه باید روشنایی به تعداد و مقدار لازم ایجاد گردد و کلید این روشنایی در راه پله کنار درب ورودی پشت بام باشد.
۲۳- بین بالاترین درب طبقات آسانسور تا پشت بام باید مسائل ایمنی شامل نرده راه پله تا پشت بام و روشنایی لازم تا درب پشت بام تامین گردد.
۲۴- جلوی هر یک از درب طبقات باید با لامپ روشن گردد. مامورین استاندارد به هیچ وجه فضای جلوی دربی را که روشن نباشد تایید نمی کنند.
۲۵- اگر درب آسانسور با پاگرد اختلاف سطح داشته باشد باید یک گرده سیمان در شیب بین اختلاف سطح درب آسانسور و کف طبقه کشیده شود تا حالت پله بودن درب حذف گردد.
۲۶- فضای کف موتورخانه پله سکو باید با موزائیک فرش شود و سنگ برای استاندارد با توجه به لیز بودن قابل قبول نیست. درصورت سنگ یا سرامیک کردن کف موتورخانه برای تامین نظر استاندارد باید روی سنگ تیشه ای گردد و روی سرامیک با فرز، آج ایجاد گردد.
۲۷- برای رفتن به روی سکو احتیاج به پله می باشد. ارتفاع پله باید ۲۰ سانتی متر باشد، عرض پله و مکان آن باید در انتهای کار با نظر تیم نصاب آسانسور ایجاد گردد.
۲۸- فضای چاله آسانسور باید دارای ارتفاع ۱۵۰ سانتی متر از کف پایین ترین طبقه ساختمان باشد و چاله به صورت کاملا صاف سیمانکاری شده باشد.

۲۹- بعد از پایان عملیات نصب، کارفرما باید در کف چاله سکوهایی با مشخصات زیر اجرا نماید:
۱-۲۹- سکوی زیر ریل ها: باید زیر ریل به وسیله آجر و سیمان با پوشش سیمانکاری پر شود و روی سکو پلیت ۱۰*۱۰ در فاصله یک میلیمتری زیر ریل قرار گیرد و با ریل تماس نداشته باشد. (شکل) برای درست اجرا کردن این سکو لازم است آجرها به صورت چارک باشند.
۲-۲۹- سکوی کابین و قاب وزنه: برای زیر کابین و قاب وزنه با توجه به اینکه در هنگام سقوط آسانسور به کف چاله برخورد نکند و یا کادر وزنه به کف چاله برخورد نکند، ۲ عدد سکو با ابعاد ۲۰ در ۲۰ در زیر آسانسور و با ارتفاع معادل کف زمین تا ۲۰ سانتی متر بافر پلی اورتان که زیر کابین یا کادر وزنه بسته شده، ایجاد می گردد. بهتر است برای استحکام این سکو، توسط مسلگرد از زمین ریشه گرفته شود.
جنس این سکوها می تواند هم از آجر فشاری و سیمان و هم لوله پلیکایی که پر از ملاط سیمان شده و هم به صورت قوطی فلزی که بر روی آن صفحه قرار داده شده باشد. مکان و ارتفاع قرار گرفتن این سکوها باید با هماهنگی تیم نصاب در انتهای راه اندازی مشخص گردد.

۳۰- برای کارفرمایانی که پروانه ساختمانی آنها بعد از ۹۴/۰۵/۰۱ صادر شده، باید فضای کادر وزنه را با یک کاور فلزی به ارتفاع ۲ متر از فضای بقیه چاه جدا کنند.
۳۱- برای تست پاراشوت توسط مامور استاندارد ۱۲۰% ظرفیت آسانسور نیاز به بار می باشد. کارفرمایان بهتر است برای تهیه بار با توجه به مقدار لازم، کیسه سیمان فراهم آورند تا تست پاراشوت انجام گردد.
در مواقع سرویس و بازرسی آسانسور، باید در داخل چاه آسانسور نور کافی وجود داشته باشد که این روشنایی را می‌توان با نصب چراغ‌های تونلی به ازای هر طبقه ۱ عدد و ترجیحا در ۵۰ سانتیمتری کف و سقف چاه نیز هر کدام یک عدد و در حلی که تداخلی با تجهیزات متحرک چاه آسانسور یعنی کابین و وزنه تعادل نداشته باشد نصب نمود. معمولا گوشه‌های عقبی چاه مکان مناسبی جهت نصب چراغ هاست (شکل۶ ) پیشنهاد می‌گردد با هماهنگی شرکت آسانسور علاوه بر تعبیه کلید روشنایی در موتورخانه آسانسور یک لید نیز در داخل چاهک آسانسور (Pit) کار گذاشته شود. برق روشنایی نباید با قطع کلید اصلی تابلوی سه فاز آسانسور قطع گردد.